'k Heb nogal wisselende ervaringen met boekrecensies in de NRC, dus nadat ik de lofprijzingen had gelezen van de recensent Maartje Somers (net als ik géén econoom!) nam ik een kijkje op Amazon.com. Natuurlijk was ik vooral benieuwd naar het oordeel van andere lezers over dat boek.
Van de 44 lezers die een review schreven waardeerden 24 het boek met 5 sterren (het maximum). De overige 20 waren minder royaal: 4 sterren:dertien; 3 sterren: vier; 2 sterren: drie reviewers.
Al bij de recensie van Maartje Somers had ik m'n twijfels over het boek. Zij schrijft tegen het einde:
"De verdienste van dit boek ligt dan ook niet in het economisch advies voor de volgende Eurotop, maar in het op losse schroeven zetten van ons economisch stelsel. Rode draad is het verbreken van de band tussen ethiek en economie in de 18de eeuw, niet voor niets het tijdperk dat veel moderne economiehandboeken als beginpunt nemen. Sedlacek herstelt die pre-moderne ethisch-economische traditie met dit boek, dat vooral in de cultuurhistorische traditie van de alfawetenschappen past."Ondanks de vele lovende reviews op Amazon.com, vond ik de uitvoerige bespreking door "Not a natural Bob Bickel" (2 sterren) het meest to the point. Zijn conclusies:
"Sedlacek, no doubt, is an intelligent, well-informed, technically accomplished, well-meaning scholar who is determined to contribute to re-introducing specific ethical and moral content to mainstream economics. I'm sure he understands that the value-neutral posture of today's practicing economists is really not value neutral at all. Instead, intended or not, it manifests a commitment to maintaining a status quo that is becoming increasingly inequitable. The Economics of Good and Evil, however, is wordy, redundant, poorly organized, in part written in stream-of-consciousness fashion, given to specious inferences, and all too often simply beside the point. Yes, the book contains a lot of information and occasional aphoristic insights..."Het ongemakkelijke gevoel dat ik bij dit boek heb, komt voort uit m'n besef dat de huidige 'mainstream' economie geen rekening houdt met de eindigheid van onze planeet Aarde. Ons economisch handelen is de hoofdoorzaak van de snelheid en onverbiddelijkheid waarmee wij de beschikbare hulpbronnen opsouperen en de drijvende kracht achter de wereldwijde oorlog die wij (= het mensdom) meedogenloos voeren tegen de levende natuur, vooral het dieren- en plantenrijk.
De economie schort het vooral aan kennis van de betawetenschappen. Sommige gedachtengangen in de economie zijn domweg in strijd met de hedendaagse natuurwetenschappen. De nefaste invloed van het economisch denken -culminerend in de idée fixe van alsmaar voortgaande economische groei!- wordt bepaald niet opgeheven door alleen het herstellen van de band tussen ethiek en economie.
Als het gaat om het goede en kwade in het economisch denken en handelen zijn er schrijvers van niet gering kaliber die blijk geven van veel meer inzicht en daarover veel betere betogen hebben geschreven. Het is gemakkelijk om een heel lange lijst te maken, maar laat ik mij beperken tot een vijftal boeken van gerenommeerde auteurs die goed zijn te volgen voor de ontwikkelde leek:
- Limits to Growth: The 30-Year Update, Donella H. Meadows, Jorgen Randers, Dennis L. Meadows
- The End of Growth: Adapting to Our New Economic Reality, Richard Heinberg
- The Wealth of Nature: Economics as if Survival Mattered, John Michael Greer
- Small Is Beautiful: Economics as if People Mattered, E.F. Schumacher
- 2052: A Global Forecast for the Next Forty Years, Jorgen Randers
Kortom, naar mijn mening is het in de NRC besproken boek niet veel meer dan een omgevallen boekenkast. De problemen die worden veroorzaakt door het huidige economische denken en handelen komen niet aan de orde. De relevantie van het boek voor de hedendaagse maatschappelijke problemen is gering.
4 opmerkingen:
Goed betoog en ben het helemaal met je eens.
Jammer dat het boek zo geringschattend wordt neergezet. Belangrijk voor de groene zaak is dat Sedlacek op een andere manier, en voor een groot publiek blijkbaar zeer aansprekend, het geloof in economische groei zo ter discussie stelt.
Dat hij niet net als Heinberg c.s. Klimaat of piekolie als probleem centraal stelt is niet erg. Het belangrijkste is dat hij de noodzaak tot economische groei beschrijft als een geloof dat we snel moeten verlaten. Daarmee maakt hij ruimte in de publieke opinie voor denken over circulaire economie, consuminderen e.d.
Wijandt, een goed betoog. Goed opgemerkt en samengevat. Onder de indruk van de belezen kennis waarover je beschikt.
En ik mis in je betoog één van de belangrijkste, zo niet het belangrijkste betoog van Sedlacek. De ontsporing van de economie komt vooral doordat de mens zichzelf niet kent en vooral de economen hun menselijke herkomst (en daarmee beperkingen). De paradigma schommelingen door te tijd illustreren dat. Sedlacek betoogt volgens mij ook niet dat de een aantoonbaar beter is ook niet volgens mij. Wel dat wanneer we voorbij gaan aan onze eigen begrenzing, daar brokken van komen.
En ja, zeker wanneer je dat aanvult met de eindige grondstoffen zoals jij doet mooi, is dat zorgelijk. Ik denk dat zijn betoog aanvullend gezien kan worden op de 5 boeken die je noemt.
Jelmer, 'k vind je reactie dermate interessant dat ik er een aparte posting aan heb gewijd: "De economie van goed en kwaad: wij blijven brokkenmakers",
http://wijnandt.blogspot.nl/2013/03/de-economie-van-goed-en-kwaad-wij.html
Een reactie posten